Przedsiębiorca jako konsument. Jakie prawa mu przysługują?

Przedsiębiorca jako konsument – jeśli występujesz w tej roli, to warto wiedzieć czy prawo chroni cię i w jakich sytuacjach.

Na początku ważne rozróżnienie. Jeśli prowadzisz działalność gospodarczą, to możesz występować w dwóch rolach:

• przedsiębiorcy, który robi zakupy niezwiązane z działalnością biznesową (nie pobierasz rachunku czy faktury na dane firmowe),
• przedsiębiorcy kupującego w imieniu swojej firmy.

Jeśli występujesz w pierwszej roli, to przysługują ci wszystkie prawa przyznane „zwykłym” konsumentów. Jakie? Np. jeśli zakupu dokonałeś przez internet (czyli na odległość), to możesz odstąpić od umowy w ciągu 14 dni i zwrócić towar. 

Jako przedsiębiorcy kupującemu przedmioty dla swojej firmy, nie masz możliwości korzystania ze wszystkich narzędzi ochrony prawnej przewidzianych dla konsumentów.

Przedsiębiorca jako konsument

Zwykli konsumenci są bardziej chronieni przez prawo niż przedsiębiorcy. Na czym to polega?

Umowy zawierane z konsumentami (B2C) nie mogą zawierać postanowień, które w rażący sposób naruszają interesy konsumentów lub są niezgodne z dobrymi obyczajami.

Jeżeli tego rodzaju postanowienia znajdują się w umowie, to nie wiążą one konsumenta.

Kodeks cywilny zawiera listę postanowień „niedozwolonych” o charakterze ogólnych dyrektyw, które muszą być stosowane przy konstruowaniu umów z konsumentami. UOKiK prowadzi rejestr niedozwolonych klauzul.

Przedsiębiorcy są w trudniejszej sytuacji. Przepisy traktują firmy, jako równe sobie.

Przedsiębiorca jak konsument

Prawo przewiduje dwa instrumenty ochrony uprawnień przysługujących każdemu kupującemu (tak konsumentowi jak i przedsiębiorcy) w przypadku, gdy zakupiona rzecz czy usługa ma jakieś wady. To gwarancja i rękojmia (za prawne i fizyczne).

Rękojmia przysługuje z mocy prawa. Gwarancji udziela producent/sprzedawca – dobrowolnie, bo nie jest do tego zobowiązany.

Przedsiębiorca ma prawo zgłosić wadę sprzedającemu, jeżeli wada zostanie stwierdzona przed upływem dwóch lat (w przypadku nieruchomości – pięciu lat) od wydania rzeczy.

Jest to odpowiedzialność powstająca z mocy prawa, w przypadku wystąpienia wady fizycznej, tj. niezgodności rzeczy sprzedanej z umową.

W tej sytuacji przedsiębiorca może:

• żądać obniżenia ceny – w proporcji, w jakiej wartość rzeczy wadliwej pozostaje w stosunku do wartości rzeczy wadliwej,
• odstąpić od umowy – skutkujące obowiązkiem zwrotu wzajemnie spełnionych świadczeń – uprawnienie to przysługuje jedynie w sytuacji, w której wada rzeczy jest istotna, tj. uniemożliwiająca korzystanie z niej w sposób zgodny z jej przeznaczeniem i właściwościami,
• zażądać naprawy,
• żądać wymiany na rzecz wolną od wad.

Przedsiębiorca może zażądać ewentualnego demontaż przedmiotu z wadą, naprawy/wymiany i ponownego zainstalowania.

Reklamacja towaru między przedsiębiorcami

To sprzedawca decyduje jak załatwi reklamację. Jeśli padło żądanie obniżenia ceny lub odstąpienia od umowy, a sprzedawca nie może tego zrobić szybko i bez niedogodności, to może wybrać inne rozwiązanie.

W przypadku żądania usunięcia wady albo wymiany rzeczy na nową, sprzedawca może odmówić spełnienia tego roszczenia. Dzieje się tak w sytuacji, gdy koszty przewyższą cenę rzeczy sprzedanej.

A jeśli chodzi o drugą lub kolejne reklamacje?

Jeśli wada nie została usunięta lub przedmiot ciągle jest wadliwy, to przedsiębiorca ma  prawo zażądać zwrotu pieniędzy. Sprzedawca nie może wtedy odmówić (ponosi też koszty dostawy).

Konsument ma tę przewagę nad przedsiębiorcą, że w przypadku milczenia działa zasada uznania reklamacji po 14 dniach. Przedsiębiorca może jedynie pociągnąć sprzedawcę do odpowiedzialności cywilnej za takie działanie/odstąpić od umowy z powodu zwłoki sprzedawcy.

Rękojmia przedsiębiorcy 

Po zmianie przepisów w czerwcu 2020 roku, osoba prowadząca jednoosobową firmę będzie mogła korzystać z domniemania istnienia wady fizycznej w momencie wydania rzeczy – o ile została ona stwierdzona w ciągu roku.

Sprzedawca może nadal ograniczyć swoją odpowiedzialność wobec przedsiębiorcy (np. wyłączyć rękojmię). Takich praktyk nie może stosować wobec „zwykłych” konsumentów.

Źródło: biznes.gov.pl