Klauzule niedozwolone – co zrobić, jeśli w umowie znalazłeś podejrzany lub niedozwolony zapis? O tym dowiesz się z naszego przewodnika.
W wielu sytuacjach nie masz wyboru: godzisz się na umowę dotyczącą usługi czy towaru, albo rezygnujesz. Pole do negocjacji jest niewielkie lub zerowe.
Tak jest kiedy kupujesz produkty finansowe w banku, kupujesz wycieczkę w biurze podróży, podpisujesz umowę z operatorem telefonicznym czy też ubezpieczasz się lub kupujesz prąd albo gaz.
Jednak na szczęście nie jesteś – jako konsument – całkowicie bezbronny. Jeśli sprzedający narzuca niekorzystne klauzule, możesz zareagować i sięgnąć po pomoc.
Spis Treści
Klauzule niedozwolone
Kodeks cywilny stanowi, że postanowienia, które nie zostały uzgodnione indywidualnie, nie wiążą konsumenta, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami i rażąco naruszający jego interesy.
Przykładem są klauzule wyłączające odpowiedzialność przedsiębiorcy za niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania.
Niedozwolone klauzule – co z nimi zrobić
Co jeśli widzisz w umowie zapis, który oceniasz jako skrajnie nieuczciwy?
Przede wszystkim powinieneś zwrócić na to uwagę sprzedawcy. Jeśli mimo wszystko nie wyraża on zgody na zmianę kwestionowanych punktów kontraktu, najlepiej zmienić kontrahenta.
Podpisałeś już umowę? Jeśli zawiera niedozwolone postanowienia to – zgodnie z definicją określoną w kodeksie cywilnym – nie jest ona dla ciebie wiążąca (z mocy prawa).
Rejestr klauzul niedozwolonych znajdziesz na stronie rejestr.uokik.gov.pl. To baza postanowień uznanych za niedozwolone prawomocnym wyrokiem Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów.
Załóżmy, że przedsiębiorca nie przychyli się do tego stanowiska. Należy wtedy zwrócić się do sądu (rejonowego lub okręgowego) o uznanie danego postanowienia za niewiążące.
Weźmy przykład – w warunkach umowy, od której chcesz odstąpić, znajduje się postanowienie wykluczające taką możliwość lub przewidujące rażąco wygórowaną karę. Możesz wtedy powołać się na niedozwolony charakter postanowienia umownego i jeżeli przedsiębiorca nie uwzględni jego racji, dochodzić swych roszczeń przed sądem. Jest to tzw. kontrola incydentalna postanowień wzorców umowy.
(Sprawdź, skąd się wzięła skarga do UOKiK na Allegro)
unsplash.com
Klauzule niedozwolone – UOKiK
Masz jeszcze jedną możliwość. Możesz powiadomić Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów o podejrzeniu stosowania przez przedsiębiorcę niedozwolonego postanowienia wzorca umowy. Zostaniesz dopuszczony w charakterze zainteresowanego do udziału w postępowaniu prowadzonym przez Urząd w sprawie o uznanie postanowień wzorca umowy za niedozwolone.
W takiej roli będziesz mógł składać dokumenty i wyjaśnienia, co do okoliczności sprawy oraz przeglądania akta.
W kierowanym do UOKiK zawiadomieniu powinieneś napisać, czy próbowałeś skontaktować się z przedsiębiorcą w celu usunięcia kwestionowanego postanowienia ze wzorca umowy. Należy poinformować również, co odpowiedział przedsiębiorca.
Dodatkowo, do zawiadomienia dołącz cały wzorzec umowy zawierający kwestionowane postanowienie. Wskaż również dlaczego uważasz, że dokument narusza dobre obyczaje oraz rażąco naruszające interesy konsumentów.
Efektem postępowania w sprawie o uznanie postanowienia wzorca umowy za niedozwolone jest wydanie przez prezesa UOKiK decyzji administracyjnej.
Decyzja rozstrzygnie, czy dana klauzula ma niedozwolony charakter oraz zakaże jej dalszego wykorzystywania. Decyzja poskutkuje tylko wobec przedsiębiorcy, który ją stosował oraz wobec wszystkich konsumentów, którzy zawarli z nim umowę na postawie klauzuli wskazanej w decyzji. Jest o tzw. kontrola abstrakcyjna postanowień wzorca umowy.
Decyzje szefa UOKiK można znaleźć na stronie internetowej Urzędu (decyzje.uokik.gov.pl).
W wydawanych decyzjach UOKiK może również określić środki usunięcia trwających skutków bezprawnej praktyki przedsiębiorcy (grozi mu również kara pieniężna).
Pomocy i rady można szukać również u miejskiego lub powiatowego rzecznika konsumentów. Służą nią także finansowane przez państwo organizacji konsumenckich (Federacja Konsumentów, Stowarzyszenie Konsumentów Polskich, Stowarzyszenie dla Powiatu).
Źródło: uokik.gov.pl
